در سه ماه گذشته حملات گستردهای به صفحات فعالان حقوق زن ایرانی در اینستاگرام انجام شده است. دامنه حملات و همزمانی آن با فشار بر فعالین این حوزه در ایران، انگشت اتهام را به سوی جمهوری اسلامی نشانه رفته است.
در پایان روز کاری با پیامی اورژانسی از دوستان فمینیست مواجه شدم که میگفتند صفحات آنان با هجوم فالوورهای فیک روبرو شده است. اول صفحه میتو را چک کردم، چون این صفحه مهمترین صفحه فعالیتهای جنبشی این روزهای ماست، به گمانم حدود سی تا چهل هزار فالوور به صفحه اضافه شده بود.»
این روایت شقایق نوروزی، فعال فمینیست و موسس صفحه "میتو ایرانی" از اولین روزی است که فالوورهای جعلی به صفحات بسیاری از زنان فمینیست حمله کردند. از سه ماه پیش بسیاری از صفحات اینستاگرام شخصی این فعالان و سازمانهای مرتبط با حوزه کاری آنان با افزایش ناگهانی و چندصدهزارتایی فالوورهای خود روبرو شدند. صفحات "میتو ایرانی"، "دیدهبان آزار" و "آکادمی چراغ" از اولین صفحاتی بودند که این حملات را تجربه کردند.
"این یک کمپین آزارگری است"
"سازمان اتحاد برای ایران" در زمینه گسترش آزادیهای مدنی فعالیت دارد. صفحات مربوط به این سازمان نیز پس از همکاری با فعالان زن هدف حمله قرار گرفته است. این سازمان در پاسخ به دویچهوله با تاکید بر اینکه بهتر است به این حملات عنوان "کمپین آزارگری" (campaign of harrasment) اطلاق شود، اعلام کرده که این هجوم "اقدامی از پیش هماهنگشده با بودجهای از پیش تعیین شده" است که مجموعهای از صفحات مرتبط و همراستا با یکدیگر را هدف قرار داده است.
این سازمان اشاره میکند که این هجوم ابتدا به صفحات برابریخواه زن و مرد یا به اصطلاح فمینیستی خارج و داخل ایران انجام شده و سپس به صفحات دیگری رسیده که در مباحث حقوق بشری مانند برابری زن و مرد فعال هستند، مانند صفحه اینستاگرام اتحاد برای ایران. اتحاد برای ایران تاکید کرده که از سه ماه پیش تاکنون به علت گستردگی و تداوم این حملات، این صفحات نتوانستهاند به روال سابق فعالیتهای خود بازگردند.
اتحاد برای ایران در مورد تاثیر این حملات بر میزان مخاطبان ایرانی به دویچهوله میگوید که پس از این حملات صفحه اینستاگرام این سازمان ۷۶ درصد از مخاطبان داخل ایران خود را از دست داده است.
این مساله عواقب منفی دیگری هم درپی داشته است؛ تحلیل رفتن انرژی فعالان برای مقابله با این حملات و در نتیجه کاهش تولید محتوا. اتحاد برای ایران با تاکید بر اینکه این حملات زمان زیادی از فعالین عضو این سازمان گرفته است، میگوید: «ما بهجای اینکه تمام وقت مشغول خدمترسانی به جامعه ایران باشیم، بهجای اینکه الگوهای سرکوبی که پژوهشهای ما مانند ”اطلس زندانهای ایران“ یا ”اپیلیکیشن گرشاد“ نشان میدهند را به رسانههایی مانند دویچهوله بازگو کنیم، باید در مورد این موضوع صحبت کنیم.»
بر اساس تحقیقات صورت گرفته صدها هزار اکانت جعلی که به این صفحات هجوم آوردهاند از طریق چند شرکت پاکستانی و هندی فروخته میشوند. این شرکتها بستههای ده هزارتایی فالوورها را به هرشخصی در صورت پرداخت هزینه میفروشند و پرداخت به راحتی از طریق ارز دیجیتال انجام میشود. این مساله به این معنی است که افرادی که این حملات را طراحی کردهاند قابل ردیابی نیستند اما برآورد هزینه صورت گرفته از گستردگی حملات و مبالغی که این شرکتها برای هر بسته فالوور خود پیشنهاد میکنند، نشان میدهد که برای حدود یک میلیون فالوور جعلی باید مبلغی بالغ بر "دهها هزار دلار" هزینه کرد.
با توجه به اینکه این حملات به بیش از ۲۰ صفحه اینستاگرامی انجام شده و هر صفحه به شکل میانگین با ۵۰۰ هزار دنبالکننده جعلی روبرو شده است، میتوان به هزینه بالای سازماندهی این حملات پی برد. اتحاد برای ایران معتقد است که این مساله احتمال این را که این فعالیتها از سوی افراد غیروابسته به جمهوری اسلامی ایران باشد "کم" میکند.
باید توجه داشت که این کمپین آزار با موج بازداشت فعالان حقوق زنان در ایران، اعتراضات گسترده به گشت ارشاد و حجاب اجباری همزمان بوده است. از سوی دیگر علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، نیز حدود یک ماه پیش در یک سخنرانی "استعمار غرب" را متهم کرد که پشت جنبشی قرار دارد که فعالان زن ایرانی علیه حجاب اجباری به راه انداختهاند.
مسائل یاد شده این گمان را تقویت میکند که این حملات از سوی جمهوری اسلامی ایران طراحی شده باشند تا دسترسی مخاطبان داخل ایران به این صفحات را محدود و در نتیجه موج اعتراضات به وضعیت زنان در ایران را کاهش دهند.