در بخش قبلی این مقاله با نگاهی به تاریخچه و آداب و رسوم
منداییان با این آیین آشنا شدیم و در این بخش میخواهیم نگاهی بیندازیم به وضعیت
پیروان این آیین در ایران. جمعیت منداییان در سراسر جهان حدود ۵۰ تا ۷۰ هزار نفر تخمین زده می شود، که بیشتر آنان در عراق و بعد در ایران زندگی می کنند. منداییان در ایران بیشترین تراکم را در استان خوزستان دارند. در سالهای پس از انقلاب زندگی منداییان همانند دیگر پیروان ادیان در ایران به واسطه وجود جمهوری اسلامی ایران با سختی¬ها و دشواریهای بسیاری همراه بوده است چرا که آیین مندایی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته نشده است و همین به رسمیت شناخته نشدن این آیین توسط قانون، راه را برای بروز و اعمال تبعیضات باز کرده است. شاید کمتر کسی به پایمال شدن حقوق اجتماعی و انسانی پیروان این آیین پرداخته باشد، در حالیکه پیروان این آیین هم، همانند سایر پیروان ادیان دیگر در ایران از بسیاری از حقوق اجتماعی¬شان محروم هستند. یکی از مهمترین مشکلاتی، که منداییان با آن روبرو هستند، در اجرای مراسم مذهبی-شان است. همانطور که در بخش قبلی به آن اشاره کرده بودیم، یکی از مهم¬ترین مراسم منداییان غسل تعمید است، که باید در آب جاری انجام بشود و برای همین است پیروان این آیین در نزدیکی شهرها و روستاهای کنار رودخانه ها زندگی می¬کنند. در طول این سال¬های اخیر استان خوزستان با مشکلات زیست محیطی بسیاری روبرو بوده است. کاهش حجم آب ورودی به رودخانه کارون و ورود فاضلاب به داخل رودخانه، عملاً این آب را برای مصارف زیادی نامناسب کرده است و پیروان این آیین نمیتوانند کماکان سالهای قبل مراسم دینی خود را در کنار این رودخانه به جا آورند و نهادها و ادارات دولتی و مسئولان این امر کمترین تلاش و همکاری را برای رفع این مشکلات دارند. از دیگر مشکلات پیروان این آیین قبرستان¬های منداییان است. قبرستان¬های آنان از آزار و اذیت سیستماتیک جمهوری اسلامی ایران در امان نیستند و بسیاری از سنگ قبرهای آنان به طور هدفمند شکسته میشوند. طبق آمارهای موجود در سال ۱۳۸۴ قبرستان منداییان در سوسنگرد مورد تعرض گسترده قرار گرفت و در این زمینه هم اقداماتی برای پیگیری حقوقی این اتفاق انجام شد، اما این پیگیری¬ها هیچگاه به نتیجه نرسید و تلاش¬های آنان برای احقاق حقوقشان بدون هیچ ثمرهای باقی ماند. منداییان همچون دیگر پیروان ادیان در ایران از داشتن هر شغلی که به آن مایل باشند محروم هستند. مشاغلی همچون رستوران داری و زیر مجموعه های این شغل و همچنین از استخدام در مشاغل دولتی صرف¬نظر از اینکه در چه سمت شغلی مشغول به کار شوند، محروم هستند. از همین¬رو بیشترین جمعیت آنان به طلاکاری،زرگری،نقره کاری و میناسازی مشغول هستند. در همین جا باید اشاره کرد که منداییان در هیچ زمانی امکان داشتن نماینده¬ای را در مجلس شورای اسلامی نداشته¬اند و دلیل آن هم برای مخالفت با این خواسته،پایین بودن جمعیت آنان است. یکی دیگر از محدودیتهایی که منداییان با آن روبرو هستند، مشکلات آنان در اداره ثبت و احوال برای نامگذاری فرزندانشان است. اداره ثبت احوال در ایران بسیاری از نام¬های مذهبی منداییان را همچون رام، یهانا، شارت،شیتل،هیبل و سیمت را به رسمیت نمی¬شناسند و از نامگذاری کودکان با نام¬های از این دست خودداری می کنند و این در حالی است که منداییان در این باره،بارها با سازمان ثبت احوال جلسه داشتند و به بررسی این موضوع پرداخته اند. مندائیان به حس تبعیض و دوگانگی که در محیط¬های آموزشی تجربه کردهاند بسیار معترض هستند. منداییان در بدو ورود کودکانشان به مدارس به دلیل به رسمیت شناخته نشدن این آیین مجبورهستند هویت دینی¬شان را پنهان کنند و در فرم¬های ثبت نام مجبور به نوشتن نام دیگر ادیان هستند. کودکان آنها مجبور هستند در مدارس در کلاس¬های تعلیمات دینی و قرآن حاضر شوند و همانند یک مسلمان رفتار کنند. همچنین آنان در ادارات مختلف در فرم¬های کنکور و در دانشگاه¬ها مجبور به پنهان کردن دینشان هستند.اما جدا از تبعیضات، محدودیت و محرومیتهای حکومتی، که برای پیروان این آیین وجود دارد،پیروان این آیین به لحاظ فرهنگی هم در جامعه با مشکلاتی رو هستند. آنها می گویند که مردم آنان را ناپاک می دانند و نه تنها در مورد تعاملات اجتماعی از مردم ناراضی هستند،بلکه حتی در زمینههای خرید و انجام امور روزمره هم از طرف مردم با ناملایمتی و بی احترامی مواجه میشوند، که در نتیجه آن این افراد در جامعه با یک سرخوردگی شدید فقط به خاطر داشتن باوری دیگر رو به رو می شوند. منداییان برخلاف دیگر ادیان هیچ تبلیغی در جهت جذب افراد جدید به آیین خودشان ندارند و در واقع هیچ غیر مندایی را وارد دین خود نمی کنند و تبلیغات آنها صرفاً فقط برای شناساندن آداب و رسوم¬شان به دیگران است، تا بدین وسیله بتوانند تصورات غلط موجود در جامعه را از بین ببرند. جمهوری اسلامی ایران همیشه تبلیغات ادیان دیگر به جز اسلام را در کشور به نشانه یک خطر قلمداد می کند، اما با وجود اینکه منداییان هیچ تبلیغی در مورد آیین خودشان نمیکنند، هنوز هم مورد تبعیضات حکومتی و سیستماتیک از سوی حکومت ایران قرار می¬گیرند و این نشان از این دارد، که جمهوری اسلامی ایران صرف نظر از اینکه ادیان مختلف چه راه و روشی را در دین خود دارند، هیچ استثنایی در این باره قائل نمی شود وهیچ دینی جز اسلام را در کشور نمی پذیرد.
نویسنده : کریم ناصری
